In de spiegel met Harm van der Laan (Algemeen Dagblad)

Dit artikel werd oorspronkelijk in het Algemeen Dagblad gepubliceerd en is met goedkeuring van het AD doorgeplaatst op de website van Circusstad Festival.

In de Spiegel vertellen inwoners in de regio uitgebreid over zichzelf. Vandaag: Harm van der Laan (32), jongleur, acrobaat en medeoprichter Tall Tales Company en Circus Studio Rotterdam. Over buitenbeentjes en de ideale jongleerbal.

Door: Dijlan van Vlimmeren

Paspoort
Wie: Harm van der Laan, 20-08-1987 te Rotterdam
Opleiding: Psychologie aan Universiteit van Utrecht, vervolgens afgestudeerd op objectmanipulatie en partneracrobatiek aan Codarts Rotterdam
Loopbaan: Medeoprichter van Tall Tales Company (sinds 2012) en Circus Studio Rotterdam (sinds 2016)
Privé: Woont samen met Maartje Bonarius in Rotterdam-Noord

Wat zie je als je in de spiegel kijkt?
Privé kijk ik nauwelijks in de spiegel. Het boeit mij niet zo hoe mijn haar zit. Zodra ik ga trainen zit het toch weer in de war. Ik style het eigenlijk alleen als ik een show heb. Ik oefen ook zelden voor een spiegel. Tijdens het repeteren nemen we wel eens een video op zodat we zien hoe een bepaalde act overkomt bij het publiek. Dat perspectief mogen we als artiest niet uit het oog verliezen.

Je bent de psycholoog van het circus.
Als je jongleert, groeien je hersenen, althans een deel aan de achterzijde van je hersenen. In die zin is er enig verband tussen psychologie en circus. Ik ben eindeloos gefascineerd door menselijk gedrag. Ik ben echter geen therapeut. Bovendien laat niet iedereen zich even gemakkelijk doorgronden. Ik scoor niet bovengemiddeld op mensenkennis.

Jongleren maakt je slim?
Het IQ staat er los van. Het heeft te maken met oog-handcoördinatie. Het is als een chirurg met een onleesbaar handschrift. Hij is in staat zorgvuldig te opereren maar waarom krijgt hij de letters niet duidelijk op papier?

Hoe rol je na een opleiding psychologie het circus in?
Ik ben geboren in Rotterdam maar opgegroeid in Dordrecht. In Dordrecht had je Circus Royal en daar konden we om meerdere redenen niet omheen. De reserveringslijn van Circus Royal week 1 cijfer af van het telefoonnummer van mijn ouders. Er werd thuis wat afgebeld voor kaartjes voor Circus Royal. Circus Royal heeft mij als kind gegrepen. De directeur van dit circus speelde in één voorstelling op 15 verschillende muziekinstrumenten, ik vond dat zo bijzonder. Ik was 7 jaar oud, en ik had energie over. Een circuscursus in een soort van buurthuis zagen mijn ouders als gezonde uitlaatklep. Al na drie lessen had ik een diabolo en was ik elke vrije minuut aan het oefenen. Op mijn elfde liet ik me -samen met een vriendje- inhuren als jongleur op kinderfeestjes door middel van briefjes op het prikbord van de plaatselijke supermarkt.

Podiumvrees is jou vreemd?
Ik heb het altijd heerlijk gevonden om op een podium te staan. Vind een face to face gesprek als dit interview enger dan een voorstelling voor tweeduizend man.

Waarom koos je aanvankelijk voor psychologie?
De circusopleiding van Codarts was destijds nog in de maak. Ik had natuurlijk in Frankrijk een circusopleiding kunnen volgen, Frankrijk, en dan met name Toulouse, geldt in Europa als het circusmekka. Met psychologie had ik iets achter de hand. Ik wist op dat moment niet dat ik circus na m’n dertigste nog steeds leuk zou vinden. Na mijn bachelor in psychologie ben ik alsnog objectmanipulatie en partneracrobatiek gaan studeren. De circusopleiding was inmiddels operationeel.

Wat is de uiterste houdbaarheidsdatum voor een circusartiest?
Ik ken acrobaten van bijna 60 jaar. Je moet het geluk hebben dat je lijf het volhoudt. Aan de andere kant, je hebt zoveel vormen van circus. Het gaat niet om die driedubbele salto. Het gaat erom wat je zegt met circus, hoe je het publiek raakt. Ik vrees daarom niet voor vergankelijkheid. Alle ervaring die je als artiest opdoet, neem je bovendien mee in je volgende voorstelling. Je kunt in mijn optiek als circusartiest alleen maar groeien.

Hoeveel ballen kun jij tegelijkertijd hoog houden?
Mij lukt er negen. Maar dat aantal zegt niets. Er zijn trucs met één bal die moeilijker zijn dan met negen ballen. Met een beperkt aantal ballen is het daarentegen gemakkelijker er een theatrale laag toe te voegen.

Jongleren is een taal.
Het gaat om de intonatie. Ik laat het je zien. Wat ik nu doe, is heel neutraal. Houd ik hetzelfde patroon aan maar ik voer de kracht op, voel je frustratie in het spel.

Naar welke afmeting luistert de ideale bal?
Dat hangt af van de grootte van je hand. Mijn handen zijn vrij gemiddeld. Niet klein maar ook niet uitzonderlijk groot. Voor mij weegt de ideale bal 110 gram, met een dwarsdoorsnede van 65 millimeter. Tennisballen zijn niet praktisch voor een jongleur, die stuiteren te ver weg.

Bij Codarts sloeg de vonk tussen jou en Maartje over.
Pas na vier jaar, bij het afstuderen, zagen we in dat we ook privé een match zijn. Als studenten konden we het langer goed vinden met elkaar. We hebben na onze opleiding Tall Tales Company opgericht, aanvankelijk als duo later als gezelschap. Deze naam verwijst zijn onze lengtes. We zijn het langste acrobatenduo ter wereld. Ik ben 1.91 meter, Maartje 1.80 meter. Tall tales betekent tevens sterke verhalen. Wij staan voor verhalend circus.

Volgende week zou tijdens Circusstad Festival 2020 jullie de circustheaterwandeling Square Two in première gaan.
Dat is heel zuur, dat Circusstad Festival geen doorgang heeft dit jaar door de coronacrisis. Naar dit festival kijken alle artiesten wereldwijd een jaar lang uit, Tall Tales Company in het bijzonder omdat wij via de nieuwe makersregeling van Fonds Podiumkunsten gelieerd zijn aan Circusstad Festival. Wil niet zeggen dat Square Two pas volgend jaar te zien is. We zijn met Circusstad Festival aan het bekijken hoe we deze voorstelling in een ander jasje kunnen steken voor in de zomer. Maartje en ik zijn een stel, we hoeven geen 1,5 meter afstand te bewaren tot elkaar. Ons voordeel is dat we in elk geval kunnen doortrainen samen.

Dan hebben jullie nog de pech dat de sluiting van Circus Studio Rotterdam boven jullie hoofd hangt.
Zoals het er nu naar uitziet, moeten we over een jaar dit pand -voorheen Odeon aan de Gouvernestraat- verlaten. Het wordt gesloopt voor woningbouw. We zijn dringend op zoek naar een alternatieve plek, een ruimte met een minimale hoogte van vijf meter. Nergens anders in Nederland kunnen circusartiesten, we praten over 200 personen, dagelijks terecht om te trainen. Circus Studio Rotterdam is een broedplaats, hun thuis.

Ben je tevreden met je spiegelbeeld?
Ik had in het verleden wel eens last van depressies. Circus heeft mij er doorheen gesleept. In de circuswereld voel ik me begrepen. Ik ben een buitenbeentje en circus is een verzameling van buitenbeentjes. Ik heb inmiddels geleerd dat het tof is om anders te zijn. Ik ben mijn ouders heel dankbaar dat ze mijn nieuwsgierigheid altijd hebben gestimuleerd. Tevreden is één groot woord in deze roerige tijd maar ik zit lekker in mijn vel, en dat is wel eens anders geweest.